چوچاق(گیلکی) یا زِلِنگ(مازندرانی) با نام علمی(Eryngium planum) از جمله گیاهان خوراکی است که در شمال ایران به صورت خودرو می روید. این گیاه معطر بوده و معمولا بعد از آسیاب شدن (به صورت تازه) به زیتون پرورده اضافه می شود و طعم دلچسب و لذیذی به زیتون پرورده می دهد.
چوچاق در طب سنتی اروپا به عنوان یک مدر، یک محرک، و اشتها آور با توجه به طعم آن بعنوان اسانس مورد استفاده قرار می گیرد. تجزیه عصاره ساقه و ریشه این گیاه نشان می دهد که چوچاق خاصیت ضد قارچ قابل توجه و فعالیت ضد باکتری متوسط دارد.
خواص سبزی چوچاق (خاصیت زولنگ)
پادزهر سموم
لطیف و تحلیل برنده
سبزی چوچاق مدر است.
ریشه گیاه چوچاق محرک قوای جنسی می باشد.
خاصیت دارویی اصلی سبزی چوچاق در ریشه آن نهفته می باشد.
ریشه چوچاق ضد اسپاسم، معطر، معرق، ادرار آور، خلط آور، گلوکوفاژ و محرک است.
برای بهترین استفاده دارویی از ریشه چوچاق، باید این گیاه را در پاییز برداشت کرد.
خواص درمانی اصلی ریشه چوچاق برای درمان سیاه سرفه، عفونت های ادراری، بیماری های کبد و کلیه ها، تحلیل ورم ها و ناراحتی های پوستی است.
سبزی چوچاق مسکن درد است.
جوشانده ریشه چوچاق همراه با شکر بادشکن است.
جهت از بین بردن نفخ و درد پهلو مفید است. (جوشانده چوچاق مسکن درد پهلو است.)
سبزی چوچاق اشتها آور است.
تجزیه عصاره ساقه و ریشه نشان می دهد خاصیت ضد قارچ قابل توجه و فعالیت ضد باکتری متوسط دارد.
سبزی چوچاق دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است.
چوچاق سنگ کلیه و مثانه را از بین می برد.
مربای ریشه ی چوچاق تازه خوشبو کننده دهان است.
گیاه چوچاق آرامش بخش اعصاب، تسکین دهنده بیماری های رماتیسمی و رفع التهابات می باشد.
پماد ریشه ی چوچاق با آرد جو و برگ کاسنی نرم کننده ورم های سخت می باشد.
عصاره ریشه ی چوچاق برای عقب افتادگی عادت ماهیانه مفید است.
از خاکستر گیاه چوچاق برای درمان بواسیر استفاده می شود.
محققان به تازگی دریافتند که از گیاه زولنگ می توان برای کاهش آهن خون در بیماران تالاسمی هم استفاده کرد.
به دلیل داشتن اسید فولیک خون ساز است: عمده ترکیبات موجود در زولنگ شامل اسانس های مختلفی مانند لیمونن، آلفا پی نن و اسید فولیک است.
ریشه سبزی چوچاق دارای تانن ، قند ساکارز و اسانس زولنگ با بویی مطبوع حدود ۸۸ درصد است.
مضرات
تاکنون مضرات خاصی برای این گیاه گزارش نشده است ولی به طور کلی مصرف بی رویه هر گیاهی مضر می باشد.
طرز مصرف
یکی از راهکار های استفاده از چوچاق استفاده از آن در غذا هایی چون سبزی پلو ماهی، کوکو سبزی، زیتون پرورده و … می باشد. چوچاق را می توانید خشک کرده و به عنوان چاشنی در غذا استفاده کنید.
این گیاه را می توان به صورت خشک و تر به صورت دمنوش استفاده کرد. بدین منظور آب جوش را روی گیاه ریخته و آن را دم کنید. پس از گذشت 10 الی 15 دقیقه صاف کرده و میل کنید.
برای تهیه جوشانده این گیاه، چوچاق را به همراه آب روی حرارت قرار داده تا مدتی بجوشد، آنگاه صاف کرده و میل کنید.
در مازندران و گیلان از برگهای جوان چوچاق برای آشپزی و معطرکردن بسیاری از غذاهای محلی استفاده می شود. از جمله استفاده آن در ترشیجات مانند هفتا بیجار یا ماست و دوغ یا ترشی زیتون است.
از ریشه این گیاه به عنوان یک شیرینی قندی استفاده می شود. همچنین از انواع آب پز شده و یا برشته شده ریشه به عنوان نوعی سبزیجات مصرف می گردد و به علت هضم آسان آن بسیار مناسب می باشد. شاخه های جوان این گیاه را می توان جایگزینی مناسب برای مارچوبه دانست.
