درخت ازگیل با نام علمی Mespilus germanica که در گویش گیلکی به آن کونوس یا کُندس و در گویش مازندرانی کنهس و کندس می گویند، میوه ای از خانواده ی گل سرخیان از سرده ازگیل ها و هم خانواده با سیب و گلابی است. زعرور کبیر، ترشه سر، تالاس گور،کندز، و ازگیل خاردار از نام های دیگر ازگیل می باشد.
ازگیل رسیده داراى لعاب نباتى فراوان و تانن بوده و از قند گلوکز، فروکتوز، سوربیتول و بعضى اسیدها و همچنین سلولز و گروه ویتامین هاى B و C، املاح معدنى و کمى پروتئین برخوردار مى باشد.
ازگیل در اواخر پاییز و اوایل زمستان مى رسد. گل هاى درخت آن سفید و میوه اش شبیه زالزالک است؛ با این تفاوت که میوه ی ازگیل درشت تر و قهوه اى رنگ و طعمش شیرین و کمى گس است. هسته ی آن را مى کارند و درخت ازگیل را به درخت به و گلابى هم پیوند مى زنند.
ترشی ازگیل یکی از انواع ترشی های خوشمزه و مجلسی ایرانی است که علاوه بر اینکه طعم بسیار خوبی دارد، برای سفره آرایی و تزیین غذاها نیز مناسب می باشد. به دلیل اینکه ازگیل یک میوه پاییزی است این ترشی خوشمزه در فصل پاییز تهیه می شود.
شما می توانید هم اکنون با مراجعه به سایت زیتون آریا این ترشی خاص و خوشمزه را از ما تهیه کنید.
خواص ازگیل
- از انواع مختلف بیماری‌های قلبی عروقی جلوگیری می‌کند
ازگیل حاوی مقدار زیادی فیبر است. این ترکیب، خواص فیزیولوژیکی بسیاری برای بدن دارد. به حفظ آب و چربی کمک می‌کند و مصرف آن باعث جلوگیری از بیماری‌های مربوط به اختلالات قلب و رگ‌های خونی می‌شود.
- این خوراکی به لاغر شدن کمک می‌کند
ازگیل، میوه‌ای با کالری پایین است. کالری هر قسمت از آن حدود ۴۰ تخمین زده می‌شود. ازگیل باید به آرامی جویده شود و این به دلیل فیبر محلول در آن است. این باعث کاهش حس اضطراب می‌شود، همچنین فیبر، جذب چربی را کند می‌کند.
- با یبوست مبارزه می‌کند
بازهم فیبر رژیمی یا فیبر محلول، نقش مهمی را در این‌جا ایفا می‌کند زیرا یک مسهل طبیعی است که یبوست و احتباس مایعات را مهار می‌کند. این ترکیب، زمان انتقال روده‌ای را کاهش داده و فرآیند دفع را تسریع می‌کند.
- به جذب مواد مضر برای بدن کمک می‌کند
تقریبا ۱/۴ ترکیب ازگیل از پکتین تشکیل می‌شود. این، ترکیبی از تجمع قندهای ساده است. پکتین یک ماده جاذب روده‌ای است که از ایجاد برخی بیماری‌ها جلوگیری می‌کند، به ویژه در پایین آوردن کلسترول نقش دارد.
- مصرف آن برای رشد خوب است
ازگیل نیز مانند دیگر میوه‌ها، سرشار از ویتامین C و A است که برای رشد و ترمیم بخش‌های بدن ضروری است. همچنین، به تثبیت سطح آهن که ماده معدنی ضروری برای تولید پروتئین و هموگلوبین است، کمک می‌کند.
این ویتامین برای استخوان‌ها، پوست و بافت همبند مفید است. مصرف آن به زنان باردار، افراد سیگاری و افرادی که در دوره نقاهت هستند یا به نوعی التهاب پوستی دچارند توصیه می‌شود.
یکی از مواد تشکیل دهنده ازگیل، کلسیم است. این ماده معدنی، بیشترین حد را در بدن دارد که باعث حفظ استخوان‌ها و دندان‌ها شده و در عملکرد درست آنها نقش دارد. ماهیچه‌ها، خون و بافت سلولی نسز مقداری کلسیم را ذخیره می‌کنند که باعث انقباض و انبساط ماهیچه، فعالیت سیستم عصبی و ترشح آنزیم‌ها و هورمون‌ها می‌شود.
- به بازسازی بافت سلولی کمک می‌کند
ازگیل، میوه‌ای سرشار از آنتی اکسیدان است. این ماده با محافظت از سلول در برابر رادیکال‌های آزاد که باعث آسیب به DNA و بخش‌هایی از سلول می‌شوند، به ترمیم سلول کمک می‌کند. آنتی اکسیدان‌ها توانایی کند کردن فرآیند پیری و جلوگیری از مشکلات قلبی را نیز دارند.
- تعادل بدن را افزایش می‌دهد
پتاسیم یکی از مواد تشکیل دهنده ازگیل است. این ماده، توانایی حفظ تعادل سطح آب در بدن را دارد، رشد سلولی را افزایش می‌دهد و در عملکرد درست بدن، سیستم عصبی، استخوان‌ها و ماهیچه‌ها نقش دارد.
- از سرطان جلوگیری می‌کند
مواد دیگر تشکیل دهنده ازگیل، اسیدهای چرب ضروری هستند. برخی از آنها برای سلامتی مضرند اما برخی دیگر فواید بسیاری دارند. مطالعات مختلف نشان داده که اسید لینولئیک موجود در ازگیل می‌تواند از ایجاد و پیشرفت سرطان به ویژه سرطان‌های سینه، پوست، کبد و روده بزرگ جلوگیری کند.
- باعث تولید انرژی در بدن می‌شود
کربوهیدرات نیز در این میوه وجود دارد، در واقع ۱۰۰ گرم ازگیل، ۲۵ گرم کربوهیدرات دارد. این ماده، مسئول تولید انرژی در بدن است زیرا به گلوکز تبدیل شده و مستقیما به سلول‌ها، بافت‌ها، اندام‌ها و ماهیچه‌ها می‌رود.
- به مبارزه با سندرم پیش از قاعدگی کمک می‌کند
دیگر ماده تشکیل دهنده ازگیل، منگنز است. این ماده معدنی برای بدن بسیار مفید است. گاهی وقت‌ها در داروسازی نیز به کار می‌رود، زیرا کاهش منگنز، استخوان‌ها را ضعیف کرده، باعث کم خونی شده و قاعدگی را به تاخیر می‌اندازد.
در کشورهای آسیایی مانند ایران، زنان از کم خونی رنج می‌برند، بنابراین برای تنظیم کردن قاعدگی باید ازگیل را در رژیم غذایی خود بگنجانند.
- مصرف آن برای بیماران دیابتی مفید است
ازگیل، میوه‌ای است که دارای قند طبیعی است اما به مقادیر کم. میزان قند آن ۷ گرم در هر وعده تخمین زده می‌شود، به همین دلیل، خوردن آن برای افراد مبتلا به دیابت مفید است.
- در حفظ بافت‌های بدن نقش دارد
دیگر ماده موجود در ازگیل، مس است. این ماده معدنی، فواید متعدد دارد، تولید سلول‌های خونی را افزایش می‌دهد، به عملکرد مناسب رگ‌های خونی و عصب‌ها کمک می‌کند، سیستم ایمنی را تقویت کرده و به جذب آهن در بدن کمک می‌کند.
- به آبرسانی بدن کمک می‌کند
مانند هر میوه دیگر، بیشترین قسمت ازگیل آب است. ۱۰۰ گرم ازگیل، ۸۷ گرم آب دارد. به همین دلیل، مصرف ازگیل در بهار، تابستان یا زمان‌هایی که بدن، مایعات زیادی دفع کرده است، توصیه می‌شود.
- درمان سنگ کلیه
یکی دیگر از خواص ازگیل داشتن آب مولکولی زیاد است. از این رو از آن برای از بین بردن سنگ کلیه استفاده می شود.
همچنین در طب سنتی از هسته ازگیل به عنوان سنگ شکن استفاده می شود ولی لازم به ذکر است بدانیم همانند سایر گیاهان خانواده گل سرخ ها، هسته این میوه نیز حاوی ماده سمی اسید هیدورسیانیک است و بدون نظر متخصان طب سنتی استفاده و مصرف آن جایز نیست.
- تقویت اعصاب
- میوه ازگیل به دلیل سرشار بودن از انواع ویتامین های گروه ب برای تقویت اعصاب مفید است.
- ازگیل سرشار از ویتامین های «ب» و «ث»، قند، تانن، سلولز و اسید سیتریک می باشد.
ازگیل دارای مقدار زیادی «هیدرات کربن» است که مولد انرژی است. - ازگیل از ماده ای به نام «تانن» برخوردار است که بهترین دارو برای درمان عفونت های روده بزرگ شمرده می شود.
ازگیل در بارداری:
استفاده از چوب ازگیل برای خانم هایی که سقط جنین داشته اند، این شانس را به آنها می دهد تا سلامت جنین‌شان حفظ شوند. در نظر داشته باشید که موقع زایمان آن را از خود دور کنند.
مقادیر بالای آهن موجود در میوه ازگیل، خطر ابتلا به کم خونی در زنان باردار را کاهش می دهد. فیبر موجود در میوه ازگیل از ابتلا به یبوست در دوران بارداری پیشگیری می کند. مقادیر بالای ویتامین ها و مواد معدنی موجود در میوه ازگیل به افزایش رشد جنین در دوران بارداری کمک می کند.
هچنین بخوانید: مصرف روغن زیتون موجب زیبایی نوزاد شما می شود
توصیه می شود که زنان باردار و شیرده بهتر است قبل از مصرف میوه ازگیل با پزشک متخصص مشورت کنند.
- ازگیل در تقویت خون بدن مؤثر است.
- بواسیر را درمان می کند.
خوردن ازگیل خام و (خصوصا نارس که تانن بیشتری دارد) در معالجه خونریزی های داخلی مانند بواسیر و غیره تأثیر شفابخش دارد. - ازگیل در معالجه ورم روده به کار می رود.
بدین منظور باید ۲۳۰ گرم ازگیل را پس از جدا کردن پوست و دانه، در کمی شیر حل نموده و مصرف کرد. - در معالجه زخم دهان و تورم مخاط گلو مؤثر است
بدین منظور باید ۵۰ گرم از برگ درخت ازگیل را در یک لیتر آب بجوشانند و با کمی از آن در شبانه روز چند مرتبه دهان را بشویند و مضمضه کنند. - قبض کننده روده هاست
- ادرارآور است
- ترشی خون را می زداید
این میوه به سبب داشتن املاح سیتریک، رمالیک و تارتاریک، ترشی خون را می زداید. همچنین دارای اسید مالیک، تانن، اسید سیتریک و اسید تارتاریک بوده و از نظر غذایی شبیه بِه است. - قدرت اسموزی خون را می افزاید
- غرغره کردن با جوشانده برگ ازگیل، آبسه های دهان و گلو را درمان می کند.
- جوشانده نیم گرم برگ ازگیل، سالک را درمان می کند.
- جوشانده برگ ازگیل، پوست های ظریف را تقویت می کند و معالج برفک است.
- میوه ی ازگیل بسیار سخت و اسیدی است و تا خوب رسیده نشود قابل خوردن نیست ضمن این که برای جلوگیری از پوسیده شدن آن بر روی درخت معمولا میوه ها را زودتر برداشت می کنند.
- ازگیل را به صورت خام به عنوان میوه ای لذیذ، مطبوع و تقویت کننده مصرف می کنند و از آن ترشی، شربت و کنسرو ازگیل تهیه می کنند.
مضرات ازگیل
در زمان مصرف مواظب دانه‌های ازگیل باشید، زیرا این دانه‌ها سرشار از اسید هیدرو سیانید هستند که سمی می‌باشند. از مصرف ازگیل در زمان یبوست خودداری کنید.
خواص ازگیل زرد
جوان سازی پوست صورت
مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها و ویتامین C موجود در میوه ازگیل به رفع چین و چروک کمک کرده و با افزایش خاصیت کشسانی باعث جوانسازی پوست صورت می شود.
همچنین بخوانید: استفاده از روغن هسته زیتون به جای تزریق بوتاکس
درمان ریزش مو
مقادیر بالای آهن، مس و روی موجود در ازگیل باعث افزایش جریان خون در پوست سر شده و با تقویت فولیکول های مو، از ریزش مو پیشگیری می کند.
نوزادان و کودکان
مقادیر بالای ویتامین ها و مواد معدنی موجود در میوه ازگیل به بهبود رشد نوزادان و کودکان کمک می کند. فیبر موجود در ازگیل برای پیشگیری و درمان نفخ معده و یبوست در نوزادان و کودکان مفید می باشد.
دیابت و قند خون
تحقیقات نشان داده که مصرف میوه ازگیل و چای و دمنوش ازگیل باعث کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت شده و از افزایش سطح کلسترول و چربی خون در افراد دیابتی جلوگیری می کند.
سرماخوردگی
میوه ازگیل حاوی مقادیر بالای آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین A و ویتامین C است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و خطر ابتلا به سرماخوردگی، آسم و سرفه را کاهش می دهد.
یبوست
مقادیر بالای فیبر موجود در میوه ازگیل آن را به یک ملین ملایم تبدیل کرده که باعث افزایش حرکات روده شده و به پیشگیری و درمان یبوست کمک می کند.
معده و دستگاه گوارش
ازگیل به دلیل مقادیر بالای فیبر که دارد، نفخ و ورم معده را درمان کرده، به بهبود هضم غذا کمک می کند و برای سلامتی دستگاه گوارش مفید است.
کلسترول و قلب
مقادیر بالای فیبر موجود در ازگیل، مانع جذب چربی های مضر در روده شده و با کاهش کلسترول بالای خون، از ابتلا به بیماری های قلبی پیشگیری می کند.
فشار خون
مقدار کم سدیم و مقدار بالای پتاسیم موجود در ازگیل به کاهش فشار خون بالا کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش می دهد.
لاغری و کاهش وزن
ازگیل یکی از میوه های با کالری پایین است و مقادیر بالای فیبر موجود در آن باعث کاهش اشتها شده و با پیشگیری از پرخوری به لاغری و کاهش وزن کمک می کند. همچنین فیبر موجود در ازگیل، جذب چربی از روده را کاهش داده و با کاهش چربی شکم باعث لاغری و کاهش وزن می شود.
چشم
مقدار بالای ویتامین A موجود در میوه ازگیل به حفظ سلامت چشم ها کمک کرده، باعث تقویت بینایی می شود و خطر ابتلا به آب مروارید و دژنراسیون ماکولا را کاهش می دهد.
سنگ کلیه
ازگیل دارای خواص دیورتیک طبیعی است که با افزایش ادرار به دفع اسید اوریک اضافی خون کمک کرده و سنگ کلیه را درمان می کند.
کبد چرب
میوه ازگیل دارای خواص پاک سازی و سم زدایی قوی بوده که به سم زدایی کبد کمک کرده و بیماری های کبد مانند کبد چرب را درمان می کند.
درمان کم خونی
مقادیر قابل توجه آهن موجود در میوه ازگیل با افزایش تولید هموگلوبین و بهبود اکسیژن رسانی به اندام های بدن، به درمان کم خونی ناشی از فقر آهن یا آنمی کمک می کند.
پیشگیری از آلزایمر
آهن موجود در ازگیل باعث افزایش خون رسانی به مغز می شود و با افزایش سنتز نوروترانسمیتر هایی مانند نوراپی نفرین، دوپامین و سروتونین به بهبود عملکرد مغز و تقویت حافظه کمک کرده و خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل را کاهش می دهد.
طرز تهیه ترشی ازگیل
ترشی ازگیل یکی از انواع ترشی های اصیل و خوشمزه ایرانی است. این ترشی را می توانید در فصل ازگیل که همان فصل پاییز است تهیه کنید و در روزهای سرد سال مانند دیگر ترشی ها مصرف کنید.
ازگیل علاوه بر طعم خوبش خواص درمانی بسیار زیادی نیز برای بدن دارد. این ترشی خوشمزه را می توانید به دو صورت تهیه کنید.
روش اول استفاده از ازگیل به صورت کامل است که زیبایی بیشتری دارد و روش دوم استفاده از ازگیل به صورت رنده شده است که در پایان ظاهری مانند ترشی لیته دارد. با مواد لازم ذکر شده در این دستور می توانید برای تست مقدار کمی ترشی ازگیل تهیه نمایید.
در صورتی که می خواهید ترشی بیشتر یا کمتری تهیه کنید کافیست که مقدار مواد لازم را ضرب یا تقسیم کنید.
با دستور طرز تهیه ترشی ازگیل در ادامه با ما همراه باشید.
مواد لازم ترشی ازگیل
مواد مورد نیاز میزان
ازگیل رسیده 1 کیلوگرم
تمبر هندی ۵۰ گرم
پودر فلفل قرمز نصف قاشق چایخوری
شکر ۱ قاشق غذاخوری
سرکه ۷۵۰ سی سی
نمک و انواع ادویه های دلخواه به اندازه کافی
طرز تهیه ترشی ازگیل
ابتدا ازگیل ها را پاک کنید ( دم اضافی میوه را بگیرید ) و بشویید سپس با یک دستمال تمیز خشک کنید.
برای ترشی ازگیل بهتر است از ازگیل های با کیفیت کاملا رسیده و یک اندازه استفاده کنید تا در پایان یک ترشی زیبا و مجلسی داشته باشید.
یک قابلمه مناسب انتخاب کنید و سرکه را داخل آن بریزید.
در ادامه هسته های تمبر هندی را جدا کنید و آنرا به سرکه اضافه کنید و بگذارید چند دقیقه روی حرارت ملایم بجوشد تا تمبر هندی به طور کامل داخل سرکه حل شود.
پس از اینکه تمبر هندی درون سرکه حل شد قابلمه را از روی حرارت بر دارید و اجازه دهید کمی سرد شود سپس مخلوط تمبرهندی و سرکه را صاف کنید.
در ادامه سرکه صاف شده را مجددا درون قابلمه بریزید و ازگیل ها را اضافه کنید.
اجازه دهید قابلمه چند دقیقه روی حرارت ملایم بجوشد تا سرکه کمی غلیظ شود.
در مرحله بعدی شکر را را اضافه کنید و اجازه دهید در سرکه حل شود.
پس از اینکه ترشی به غلظت کافی رسید آنرا از روی حرارت بر دارید و اجازه دهید سرد شود.
پس از اینکه ترشی سرد شد نمک را به همراه پودر فلفل قرمز به آن اضافه کنید.
در این مرحله می توانید ادویه های دلخواه خود را نیز به ترشی اضافه کنید.
در پایان ترشی را در یک ظرف دربسته بریزید و در یخچال قرار دهید. بین یک تا دو هفته ترشی آماده است
ازگیل را هم به‌صورت شور و هم به‌صورت ترشی مصرف می‌کنند.
